Listy rodowe ze zbiorów Archiwum Państwowego w Gdańsku

Archiwum Państwowe w Gdańsku posiada zbiór listów rodowych, które stanowią ważne źródło do badania dziejów mieszkańców nowożytnego Gdańska, w szczególności kształtowania się miejscowej społeczności, jej struktury zawodowej, pochodzenia osób ubiegających się o przyjęcie do prawa miejskiego, kierunków migracji ludności. Jest to również bardzo ciekawy materiał dla badaczy genealogii, stanowiący uzupełnienie dziewiętnastowiecznej kartoteki meldunkowej Gdańska udostępnionych już w całości na portalu szukajwarchiwach.gov.pl. Z uwagi na formę i treść listów rodowych archiwalia te mogą być wykorzystane przez badaczy dyplomatyki, sfragistyki, chronologii oraz historyków sztuki (przykłady bogatej ornamentyki). Zważywszy na liczne kontakty Gdańska z ośrodkami polskimi i europejskimi materiał ten może być skierowany do badaczy i pasjonatów historii z kraju, jaki zagranicy.

Miasto Gdańsk posiadało szereg urzędów obsługujących władze miejskie oraz mieszkańców. Jednym z nich był Sąd Wetowy zwany również Wetą. Do jego zadań należało m.in. załatwianie spraw osób starających się o przyjęcie do prawa miejskiego. Zainteresowani zobowiązani byli do przedłożenia dokumentów potwierdzających ich kwalifikacje, prawe urodzenie i wyznanie uprawniające ich do ubiegania się o obywatelstwo miasta Gdańska.
W nowożytnym Gdańsku po 1662 r. były trzy rodzaje nabywanego obywatelstwa: kupieckie, rzemieślnicze i robotnicze. Osoby przyjęte do prawa miejskiego w zależności od rodzaju obywatelstwa oraz tego czy byli krajowcami, czy przybyli z innych ośrodków, wnosili stosowne opłaty oraz składali przysięgę na wierność miastu. W wyniku przyjętej procedury w Wecie zgromadzony został pokaźny zbiór listów rodowych, zaświadczeń o wychowaniu w sierocińcu oraz zaświadczeń o zwolnieniu z poddaństwa wystawionych dla osób pochodzących z Gdańska, okolicznych miejscowości, jak i niekiedy bardzo odległych ośrodków europejskich. Są to dokumenty pergaminowe i papierowe, często opatrzone pieczęcią, niekiedy o bardzo ciekawej formie graficznej.

Powyższy zbiór kilku tys. dokumentów – NIGDY nie został zdigitalizowany, nie jest więc dostępny online. Nie musimy chyba dodawać, że stan zachowania kilkusetletnich listów wyklucza ich powszechną fizyczną dostępność. Natomiast ich stan jak najbardziej pozwala na digitalizację i udostępnienie ich w internecie.
Dlatego przygotowaliśmy z Archiwum wniosek do Ministerstwa Kultury Dziedzictwa Narodowego i Sportu o dofinansowanie opracowania, konserwacji, digitalizacji i udostępnienia choć części – 3000 listów z lat 1566-1814.
Wniosek w programie Kultura Cyfrowa aktualnie oczekuje na ocenę, trzymajcie kciuki.

Tymczasem,
niejako na zachętę
chcemy pokazać, o co toczy się gra!! … Tylko spójrzcie na poniższy list.

Zaświadcza on o prawym i małżeńskim urodzeniu i pochodzeniu Gottfrieda Deübnera pochodzącego z miasta Schwarzenberg, który przedłożył ten dokument w gdańskim urzędzie chcąc się tu osiedlić.
Polecam przyjrzeć się bardzo dokładnie zdobieniom … część z nich wygląda jak żart znudzonego urzędnika 😉 …

Nie wszystkie listy są aż tak bogato zdobione, ale wszystkie są kopalnią wiedzy na temat Gdańszczan i Gdańszczanek, którzy przybyli właśnie do tego miasta. Jakie były ich pobudki? Co ich motywowało? Dlaczego emigrowali ze swoich rodzinnych miejscowości, ojczyzn? Czy te pytania nie wydają się wam niezwykle aktualne? Czy historia tych wszystkich osób może nas czegoś nauczyć?

Forma rękopisu choć wspaniała i bardzo dekoracyjna bardzo utrudnia pracę … z okazji Dni Domeny Publicznej Archiwum Państwowe (dziękuję p. Katarzynie Kubickiej) przygotowało transkrypcję całego listu.
Teraz wystarczy już tylko wrzucić treść do tłumacza google 😉
Deubner_transkrypcja.pdf (171 pobrań)