Jak powstała „Pierwsza Brygada”?

„Płomień rozgryzie malowane dzieje,
Skarby, mieczowi spustoszą złodzieje;
Pieśń ujdzie cało!” Adam Mickiewicz

W dniu 15. sierpnia obchodzimy rocznicę Bitwy Warszawskiej z 1920 roku zwanej „Cudem Nad Wisłą”. Wśród wielu tematów, które można poruszyć przy tej okazji, można dotknąć również i takiego jak pieśni żołnierskie. Podnoszące na duchu, motywujące do walki, dodające sił i oczywiście czasem umilające czas. Pozwalały na chwilę oderwać się od masakry wojny lub przeciwnie godnie uczcić pamięć poległych. W bibliotekach cyfrowych można odnaleźć wiele śpiewników żołnierskich. Ja natknęłam się na taki, który przy okazji opisuje historię powstawania niektórych z nich.
Do numeru specjalnego miesięcznika „Muzyka” z 30. lipca 1935 roku dołączono zbiór tekstów pt. „Józef Piłsudski i jego legiony w muzyce i pieśni” pod redakcją Mateusza Glińskiego. Jest wśród nich między innymi opowieść o historii powstania słów pieśni „My Pierwsza Brygada”, którą opowiada ich autor – Tadeusz Biernacki. Przyznaje on, że melodia jest starsza i niestety niewiadomego pochodzenia, grano ją już w 1914 roku i nazywano „Marszem Nr 10”. Dziś wiemy już, że jest to melodia Marsza Kieleckiego Nr 10, zapisanego w śpiewniku orkiestry Kieleckiej Straży Ogniowej pod numerem 10 a prawdopodobnym jej autorem był kpt Andrzej Brzuchal-Sikorski, który od 1914 roku służył w wojsku Józefa Piłsudskiego. Zimą 1915-16 roku melodia ta była już uważana za marsz pułkowy I-szej Brygady. Nikt jednak nie przypuszczał, że stanie się ona niemal hymnem żołnierskim. Tekst powstał dopiero w 1917 roku.

Stworzyłem ten wiersz spontanicznie. W najcięższym momencie mojego życia. W dniu 17 lipca 1917 roku wieczorem, jechaliśmy rozbrojeni i odprowadzeni przez towarzyszów broni, udaliśmy się na dworzec w Modlinie. Jechaliśmy do Szczypiorny. Kapelan pułkowy, ksiądz Ciepichał, wygłosił płomienne kazanie na dworcu, nawołując do wytrwania. Odjeżdżaliśmy złamani na duchu. Jadąc do obozu jeńców kończyliśmy nasze życie legionowe. Czuliśmy się jak człowiek gdy umiera. (…) Wówczas stworzyłem pierwotny tekst pieśni „My Pierwsza Brygada”. Kiedy został w całości spisany na papierze zaczęliśmy go zaraz na miejscu śpiewać.

Całą historię oraz inne dotyczące np. „Kadrówki” czy „Jedzie na kasztance jedzie” możemy przeczytać w cyfrowej wersji udostępnionej dzięki Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej.

Od 14. sierpnia 2007 roku postanowieniem Ministra Obrony Narodowej marsz „My Pierwsza Brygada” jest oficjalnym hymnem Wojska Polskiego.

Pieśń „My pierwsza Brygada” grano także na pogrzebie Józefa Piłsudskiego w 1935 roku.